പത്രോസിന്റെ പിൻഗാമിയായ മാർപാപ്പയെ തെരഞ്ഞെടുക്കുന്നതിനുള്ള ലത്തീൻ ഭാഷയിലുള്ള പേരാണ് കോൺക്ലേവ് .
തികച്ചും ആത്മീയമായ അന്തരീക്ഷത്തിൽ, പ്രാർത്ഥനയിൽ മുഴുകിക്കൊണ്ട്, യേശുവിന്റെ വാക്കുകൾ ശ്രവിച്ചുകൊണ്ടാണ് അടച്ചിട്ട മുറിയിൽ കർദിനാളുമാർ പുതിയ പാപ്പായെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത്.
കത്തോലിക്കാ സഭയുടെ പരമാധ്യക്ഷനും വത്തിക്കാൻ രാഷ്ട്രത്തിൻ്റെ തലവനുമായ പാപ്പയുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ആകാംക്ഷയോടെയാണ് ലോകം മുഴുവൻ ഉറ്റുനോക്കുന്നത്. ആരായിരിക്കും അടുത്ത പാപ്പ എന്നത് സംബന്ധിച്ച് പല പ്രവചനങ്ങളും നിഗമനങ്ങളും നടത്തുക സ്വാഭാവികമാണ്. എന്നാൽ പരിശുദ്ധാത്മാവിൻ്റെ പ്രചോദനത്തിൻകീഴിൽ സ്വതന്ത്രമായി നടത്തപ്പെടുന്ന തിരഞ്ഞെടുപ്പിൻ്റെ ഗതി മുൻകൂട്ടി പ്രവചിക്കുക എളുപ്പമല്ല. തിരഞ്ഞെടുപ്പ് സംബന്ധിച്ച് കത്തോലിക്കാ സഭയിൽ നിയതമായ നിയമങ്ങളുണ്ട്. അതനുസരിക്കാതെ നടത്തുന്ന തിരഞ്ഞെടുപ്പുകൾ അസാധുവായിരിക്കും.
ചിലപ്പോഴെങ്കിലും പാപ്പായുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ സാധാരണ ഒരു തിരഞ്ഞെടുപ്പു പോലെ കരുതുന്നതുകൊണ്ടാവണം ഇത്തരത്തിൽ ആരായിരിക്കും എന്ന ആകാംക്ഷയ്ക്കും അപ്പുറം ചില നിഗമനങ്ങളിലേക്കു പോലും എത്തിച്ചേരുന്നത്. എന്നാൽ ഇത് ക്രിസ്തുവിന്റെ നേരിട്ടുള്ള ഒരു തിരഞ്ഞെടുപ്പാണ്. പരിശുദ്ധാത്മാവിനാൽ പ്രേരിതരായി കത്തോലിക്കാ സഭയിലെ കർദിനാളുമാർ ചേർന്ന് നടത്തുന്ന തിരഞ്ഞെടുപ്പ്. ഇത് സ്നേഹത്തിന്റെ ഒരു തിരഞ്ഞെടുപ്പുകൂടിയാണ്.
ക്രിസ്തു പത്രോസിനെ തന്റെ അരികിലേക്ക് വിളിച്ചുചേർത്തിട്ടു ചോദിക്കുന്ന ചോദ്യം ഓരോ കോൺക്ലേവിന്റെ അവസരത്തിലും വീണ്ടു മുഴങ്ങികേൾക്കുന്നു. നീ എന്നെ സ്നേഹിക്കുന്നുണ്ടോ? എന്റെ സ്നേഹത്തിൽ ജീവിക്കുന്നതിനും, ആ സ്നേഹം മറ്റുള്ളവരിലേക്ക് പകരുന്നതിനും നീ തയ്യാറാണോ? എന്ന യേശുവിന്റെ ചോദ്യം പത്രോസിന്റെ ജീവിത മഹിമയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ആയിരുന്നില്ല, മറിച്ച് യേശുവിന്റെ ഒരു തിരഞ്ഞെടുപ്പ് മാത്രമായിരുന്നു.
യേശുവിന്റെ ഈ ചോദ്യങ്ങൾക്കു മുൻപിൽ തന്റെ ജീവിതത്തെ മുഴുവൻ പരിശോധിക്കുന്ന പത്രോസ് ശ്ലീഹ കണ്ണുനീർ പൊഴിക്കുന്നതായും വചനം പറയുന്നു. കർത്താവെ നിനക്ക് എല്ലാം അറിയാമല്ലോ. ഞാൻ നിന്നെ സ്നേഹിക്കുന്നുവെന്നും നിനക്ക് അറിയാമല്ലോ എന്ന പത്രോസിന്റെ മറുപടിയാണ്, തുടർന്ന് അവനെ സഭയുടെ അമരക്കാരനായി തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചത്. തന്റെ വികാരി എന്നവണ്ണം പത്രോസിനെ സഭയെ നയിക്കുന്നതിനുള്ള ഉത്തരവാദിത്വം ഏൽപ്പിക്കുന്ന കർത്താവ്, ഇന്നും സഭയിൽ ഈ പ്രക്രിയതന്നെ തുടരുന്നു. സഭയിൽ കർദിനാളുമാർ വഴിയായി പത്രോസിന്റെ പിൻഗാമിയെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന അവസരത്തിൽ, തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുന്ന വ്യക്തിയും കണ്ണീരോടുകൂടി പറയുന്നത് ഇപ്രകാരമായിരിക്കണം: കർത്താവേ നിനക്ക് എല്ലാം അറിയാമല്ലോ. ഞാൻ നിന്നെ സ്നേഹിക്കുന്നുവെന്നും നിനക്ക് അറിയാമല്ലോ. ഇനി ഞാൻ വഴിയായി സഭ നയിക്കപ്പെടുമ്പോൾ, എന്റെ യോഗ്യതകളല്ല മറിച്ച് അങ്ങയുടെ സ്നേഹം മനുഷ്യഹൃദയങ്ങളിലേക്ക് ചൊരിയപ്പെടണമെ.
ഇത്തരുണത്തിൽ പാപ്പായുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ കുറിച്ചുള്ള പാരമ്പര്യമായി തുടരുന്ന ഏതാനും കാര്യങ്ങളെ പറ്റി ചിന്തിക്കുന്നത് ഏറെ ഉത്തമമാണ്.
കോൺക്ലേവിന് മൂന്ന് ഘട്ടങ്ങളുണ്ട്. വോട്ടുകളുടെ ഔദ്യോഗിക പരിശോധനയ്ക്ക് മുൻപുള്ള ഘട്ടം (pre-scrutiny), പരിശോധന ഘട്ടം (scrutiny), വോട്ടുകളുടെ ഔദ്യോഗിക പരിശോധനയ്ക്ക് ശേഷമുള്ള ഘട്ടം (post scrutiny) എന്നിങ്ങനെ ഇവയെ മനസ്സിലാക്കാം.
ആദ്യഘട്ടത്തിൽ അനുഷ്ഠാന ഉത്തരവാദിത്വമുള്ളവർ (Masters of Ceremonies) ചതുരാകൃതിയിൽ പ്രത്യേകമായി തയ്യാറാക്കിയിട്ടുള്ള ബാലറ്റ് പേപ്പറുകൾ മൂന്നെണ്ണമെങ്കിലും വീതം കർദിനാൾമാർക്ക് വിതരണം ചെയ്യുന്നു. അതിനുശേഷം കർദിനാൾ മാരിൽ നിന്നുതന്നെ മൂന്ന് പേരെ പരിശോധന ഉദ്യോഗസ്ഥർ അഥവാ നിരീക്ഷകർ (scrutineers) ആയും മൂന്നു പേരെ രോഗികളിൽ നിന്ന് ബാലറ്റ് ശേഖരിക്കുന്നതിനായും (infirmarii) മൂന്നു പേരെ പുനഃ പരിശോധകരായും (revisers) നറുക്കിട്ട് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു. വോട്ട് രേഖപ്പെടുത്തുന്ന സമയത്ത് വോട്ട് ചെയ്യുന്ന കർദിനാൾമാർ മാത്രമേ സിസ്റ്റൈൻ ചാപ്പലിൽ ഉണ്ടാകാവൂ. ബാലറ്റിൽ ഒന്നിൽ കൂടുതൽ പേരുകൾ രേഖപ്പെടുത്തിയാൽ അത് അസാധുവാകും.
വോട്ട് രേഖപ്പെടുത്തിയ ശേഷം ബാലറ്റ് പെട്ടിയിൽ നിക്ഷേപിക്കുന്നതാണ് രണ്ടാമത്തെ ഘട്ടം. അൾത്താരയ്ക്ക് സമീപം വെച്ചിട്ടുള്ള ബാലറ്റ് പെട്ടിയിൽ വോട്ട് രേഖപ്പെടുത്തിയ ബാലറ്റുകൾ നിക്ഷേപിക്കുന്നത് ഇപ്രകാരമാണ്. വോട്ട് ചെയ്ത ശേഷം കർദിനാൾ മാർ മുൻഗണനാക്രമമനുസരിച്ച് കയ്യിൽ ഉയർത്തിപ്പിടിച്ച ബാലറ്റുമായി അൾത്താരയ്ക്ക് സമീപം വന്നു "ദൈവതിരൂ മുമ്പാകെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടണമെന്ന് ഞാൻ വിചാരിക്കുന്ന വ്യക്തിക്കാണ് എൻറെ വോട്ട് നൽകിയിട്ടുള്ളത്. ഇതിന് കർത്താവായ ക്രിസ്തു എനിക്ക് സാക്ഷിയും വിധിയാളനും ആയിരിക്കട്ടെ" എന്ന് ശപഥം ചെയ്യുകയും ബാലറ്റ് പെട്ടിയിൽ നിക്ഷേപിക്കുകയും ചെയ്തശേഷം അൾത്താരയെ വണങ്ങി സ്വസ്ഥാനത്തേക്ക് തിരികെ പോകുന്നു.
രോഗികളായി ആരെങ്കിലും സ്വന്തം മുറികളിൽ ആണ് കഴിയുന്നതെങ്കിൽ അവരുടെ വോട്ട് ശേഖരിക്കുവാൻ നിയുക്തരായവർ ബാലറ്റ് പെട്ടി എല്ലാ വോട്ടർമാരെയും തുറന്നു കാണിച്ച ശേഷം പൂട്ടി അവരുടെ മുറികളിൽ ചെന്ന് വോട്ട് ശേഖരിക്കുന്നു. ബാലറ്റ് പെട്ടിയിൽ നിക്ഷേപിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് അവരും മേൽപ്പറഞ്ഞ പ്രതിജ്ഞ ചൊല്ലേണ്ടതുണ്ട്. തിരികെ വന്ന ശേഷം രോഗികളുടെ എണ്ണവും ബാലറ്റിന്റെ എണ്ണവും തുല്യമാണെന്ന് തിട്ടപ്പെടുത്തണം. അതുപോലെതന്നെ രേഖപ്പെടുത്തിയ മൊത്തം വോട്ടുകളുടെ എണ്ണവും വോട്ടർമാരുടെ എണ്ണവും തുല്യമല്ലെങ്കിൽ എല്ലാ വോട്ടുകളും കത്തിച്ച് കളഞ്ഞ് വീണ്ടും വോട്ടെടുപ്പ് ആരംഭിക്കും.
വോട്ടുകൾ എണ്ണി തിട്ടപ്പെടുത്തുന്നതാണ് മൂന്നാം ഘട്ടം. മൂന്നിൽ രണ്ട് ഭൂരിപക്ഷം ഉണ്ടെങ്കിൽ മാത്രമേ ഒരാൾ പാപ്പയായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയുള്ളൂ. ആർക്കും ഭൂരിപക്ഷം കിട്ടിയിട്ടില്ലെങ്കിൽ ഉടൻ മറ്റൊരു ബാലറ്റിങ് ആരംഭിക്കും. ഇങ്ങനെ ഉച്ചയ്ക്ക് മുമ്പ് രണ്ട് ബാലറ്റിംഗ് ഉച്ചയ്ക്ക് ശേഷം രണ്ട് ബാലറ്റിംഗ് എന്ന രീതിയിൽ ആയിരിക്കും ഇലക്ഷൻ നടക്കുന്നത്. വോട്ടെണ്ണലിനും അതിൻറെ പുനഃ പരിശോധനയ്ക്കും ശേഷം വോട്ട് ചെയ്ത കർദ്ദിനാൾമാർ സിസ്റ്റൈൻ ചാപ്പൽ വിട്ടുപോകുന്നതിന് മുമ്പ് തന്നെ എണ്ണിക്കഴിഞ്ഞ ബാലറ്റുകൾ അതിന് നിയുക്തരായവർ കത്തിച്ച് കളയേണ്ടതാണ്. തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടന്നിട്ടില്ലെങ്കിൽ ഇത് കത്തിക്കുമ്പോൾ കറുത്ത പുക വരത്തക്ക വിധം ചില രാസപദാർത്ഥങ്ങൾ കൂട്ടിച്ചേർക്കുന്നു. തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടന്നാൽ വെളുത്ത പുക വരത്തക്ക വിധമുള്ള ക്രമീകരണവും ചെയ്തിട്ടുണ്ടാകും.
ഇലക്ഷൻ തുടങ്ങിയാൽ എല്ലാ ദിവസവും രാവിലെയും ഉച്ചകഴിഞ്ഞും വോട്ടിംഗിന് മുമ്പ് കോൺക്ലേവ് ചടങ്ങുകളുടെ ക്രമ (Ordo Rituum Conclavis) ത്തിൽ പറഞ്ഞിരിക്കുന്ന പ്രാർത്ഥനകളും തിരുകർമ്മങ്ങളും നടത്തിയ ശേഷമേ വോട്ടിംഗ് തുടങ്ങാവൂ.
ഇലക്ഷൻ തുടങ്ങി മൂന്ന് ദിവസമായിട്ടും ആരും തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടില്ലെങ്കിൽ ഒരു ദിവസത്തേക്ക് ഇലക്ഷൻ നിർത്തിവെച്ച് പ്രാർത്ഥനയും വിചിന്തനവും അനൗപചാരിക ചർച്ചകളും നടത്തിയശേഷമേ ഇലക്ഷൻ പുനരാരംഭിക്കുകയു ള്ളൂ. തുടർന്ന് നടത്തുന്ന വോട്ടിങ്ങിൽ അതിന് മുമ്പ് നടന്ന ബാലറ്റിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ വോട്ട് കിട്ടിയ രണ്ടുപേരിൽ നിന്നുമായിരിക്കും ഒരാളെ തിരഞ്ഞെടുക്കേണ്ടത്. അവർ രണ്ടുപേരും ഇതിൽ വോട്ട് രേഖപ്പെടുത്തേണ്ടതില്ല. എന്നാൽ മൂന്നിൽ രണ്ട് വോട്ടുകളുടെ ഭൂരിപക്ഷം കിട്ടിയാലേ ഒരാൾ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയുള്ളൂ.
മൂന്നിൽ രണ്ടു ഭൂരിപക്ഷത്തോടെ കൂടി ഒരാൾ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടാൽ അയാളോട് സമ്മതം ചോദിക്കുന്നതാണ് അടുത്ത നടപടി. കാർഡിനൽ ഡീൻ അല്ലെങ്കിൽ കർദിനാൾ സംഘത്തിലെ ഒന്നാമൻ ആണ് സമ്മതം ചോദിക്കുന്നത്. തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടയാൾ സമ്മതം നൽകിയാൽ അദ്ദേഹം സ്വീകരിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്ന പേര് പറയാൻ ആവശ്യപ്പെടും. തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടയാൾ മെത്രാൻ പദവിയിൽ ഉള്ള ആളാണെങ്കിൽ അതോടുകൂടി അദ്ദേഹത്തിന് മാർപാപ്പയുടെ എല്ലാ അധികാരങ്ങളും പദവിയും ലഭിക്കുന്നു. അതായത് സമ്മതം നൽകുന്ന നിമിഷം മുതൽ അദ്ദേഹം റോമിന്റെ മെത്രാനും, പാപ്പ എന്ന നിലയിൽ ലത്തീൻ സഭയുടെയും ആഗോള സഭയുടെയും മെത്രാൻ സംഘത്തിൻറെയും തലവനും ആയിരിക്കും. ഇക്കാര്യങ്ങളെല്ലാം രേഖപ്പെടുത്തി കോൺക്ലേവ് ചടങ്ങുകളുടെ കർമ്മക്രമങ്ങളെല്ലാം പൂർത്തിയാക്കി ഇക്കാര്യം ജനങ്ങളോട് പ്രഖ്യാപിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് തന്നെ, വോട്ട് ചെയ്ത എല്ലാ കർദിനാൾമാരും പുതിയ മാർപാപ്പയുടെ മുമ്പിൽ ആദരവു പ്രകടിപ്പിക്കുകയും വിധേയത്വം പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
വെളുത്ത പുകയും വത്തിക്കാൻ ബസിലിക്കയിൽ നിന്നുയരുന്ന കൂട്ടമണിയും മാർപാപ്പ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു എന്നതിൻറെ പരമ്പരാഗത അടയാളങ്ങളാണ്. ഇത് മനസ്സിലാക്കി പുറത്ത് കാത്തു നിൽക്കുന്ന ജനത്തോട് ഇലക്ഷൻ നടന്ന കാര്യവും (habemus Papam) പുതിയ പാപ്പയുടെ പേരും പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് ഏറ്റവും സീനിയർ ആയിട്ടുള്ള കാർഡിനൽ ഡിക്കൻ ആണ്. പാപ്പ ജനങ്ങൾക്ക് വത്തിക്കാൻ ബസിലിക്കയുടെ ബാൽക്കണിയിൽ നിന്നും അപ്പസ്തോലിക ആശീർവാദം (Urbi et Orbi - to the city and to the world) നൽകുന്നതോടെ എല്ലാ നടപടിക്രമങ്ങളും പൂർത്തിയാകുന്നു. പിന്നീട് നിശ്ചയിക്കപ്പെട്ട സമയത്ത് ലാറ്ററൻ ബസിലിക്കയിൽ വച്ച് റോമിന്റെ മെത്രാനായി അദ്ദേഹം സ്ഥാനമേൽക്കും.